SARS-CoV-2 вирусээр үүсгэгдсэн КОВИД-19 халдвар дэлхий нийтэд цар тахлын хэмжээнд тархаж, нийгмийн эрүүл мэндэд ноцтой аюул учруулж буй тул өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, өвчний хүндрэл, нас баралтыг бууруулахын тулд дэлхийн улс орнууд КОВИД-19 халдварын эсрэг вакцинжуулалтын хөтөлбөрийг эхлүүсэн. Монгол улс 2021 оны 2 дугаар сарын 23-ний өдөр КОВИД-19 халдварын эсрэг вакцинжуулалтыг эхлүүлсэн бөгөөд Вероцелл (BBIBP), АстраЗенека (ChAdOx1n-CoV-19), Спутник V (Gam-COVID-Vac), Пфайзер (BNT162b2) гэсэн 4 төрлийн вакциныг хэрэглэсэн. 2023 оны 3 дугаар сарын байдлаар нийт хүн амын 89.6% буюу 2,284,136 хүн вакцины I тун, 85.7% буюу 2,185,597 хүн вакцины II тунд хамрагдсан байна. Иймээс Монгол улсын хүн амд КОВИД-19 өвчний хүндрэлийг тооцох бодит цаг хугацааны мэдээллийг хуримтлуулах, КОВИД-19-ийн эсрэг вакцинжуулалт болон халдварын дараах дархлааны хамгаалах идэвхийг саармагжуулах эсрэг биеийн түвшинг тодорхойлох шаардлагатай байна.

УАӨ-ийн эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөлөл нь нийгмийн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлуудын нэг болсон. Манай орны хувьд УАӨ-ийн нөлөөнд ихээр өртөж байгаа орнуудын нэгд зүй ёсоор ордог. Ялангуяа, дасан зохицох стратеги боловсруулж, эрүүл мэндийн салбарын ажиллагсдыг энэ чиглэлд чадавхжуулах, мэдээллээр хангах хэрэгцээ шаардлага өндөр байна. Тиймээс үндэсний хэмжээнд хийгдэж буй эрүүл мэндийн ажилтнуудын УАӨ-ийн талаарх мэдлэг болон мэдээлэл олж авахад нөлөөлж буй бэрхшээл, УАӨ-ийн талаарх итгэл үнэмшил, хандлага мөн дадлын судалгааны үр дүнг эрүүл мэндийн салбарын мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах сургалт, нөлөөллийн ажил зохион байгуулахад суурь мэдээлэл болгон ашиглах юм.

Энэхүү судалгааны үр дүнгээс харахад харааны алдагдал, бууралт нь нь настныг цогцоор үнэлэх ICOPE үнэлгээний дотоод чадавхийн бууралтыг үнэлэх 6 эрхтний салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Харааны чадварын бууралт нь хүрээлэн буй орчны саад бэрхшээлүүдтэй хамт ахмад настны чөлөөтэй хөдлөх, үйл ажиллагаа гүйцэтгэх, санасандаа хүрэх боломжийг хязгаарлаж, амьдралын болон сэтгэл санааны амар амгалан байдалаа хадгалах, эрүүл насжилтад чухал нөлөөлөх үүрэгтэй. Иймд бид ахмад настны харааны чадавхийн алдагдлыг ICOPE үнэлгээний аргаар эрт илрүүлэх, алдагдалтай тохиолдолд лавшруулан оношилж харааны алдагдлаас эрт сэргийлэх арга хэмжээг авах нь зүйтэй.

Судалгаанд хамрагдсан 392 ахмад настны хам шинжийг /ICOPE/ үнэлгээгээр үнэлэхэд хөдөлгөөний чадвар бууралттай 86.7%, харааны бэрхшээлтэй 86%, сонсгол бууралттай 78.3%, сэтгэл гутралтай 20% байна. Харааны бэрхшээл нь хөдөлгөөний чадвар бууралт шууд хамааралтай (p

1. Үндсэн өвчний хяналтад байнга үзүүлэн эмийг эмчийн зөвлөсний дагуу хэрэглэдэг настан 73.5% байна. 2. Настан дунджаар хоногт 5.3±2.7 эм, биологийн нэмэлт хэрэглэж байгаа нь олон эмийн хэрэглээтэй байгааг харуулж байна. 3. Настанд эрсдэлтэй эмийн хэрэглээний шалгуур үзүүлэлтээр үнэлээд үзэхэд 31.5% байна. Настанд эрсдэлтэй эмүүдээс үрэвслийн эсрэг дааврын бус эмнүүдийн хэрэглээ 32.5%, төв мэдрэлийн тогтолцоонд нөлөөлөх эмийн хэрэглээ 30.5%, ходоодны шүүрэл ялгаралтыг дарангуйлах эмийн хэрэглээ 25.3%, шээс хөөх эмийн хэрэглээ 23.4% тус тус хэрэглэсэн байна. 4. Настанд эрсдэлтэй эмийн хэрэлээний шалгуурт заагдсан эмийн талаарх мэдлэг жор бичиж буй эмч ч, хэрэглэж буй настанд байхгүй байна.

Сүхбаатар дүүрэгт амьдарч буй эрүүл мэндийн IV,V бүлгийн настнуудын дунд доройтол 80.3% тохиолдож байна. Зонхилох хүндрэлийг судлаад үзэхэд настны асаргаа, сувилгаатай холбоотой хүндрэл болон настны хоол тэжээлийн дуталтай холбоотой хүндрэл зонхилон үүсч байгаа нь настны өвөрмөц урт хугацааны асаргаа сувилгааны салбар хэрэгтэй байгааг харуулж байна. Эсвэл доройтолтой настны асран халамжлагч нарт настны асаргаа сувилгааны талаар эрүүл мэндийн боловсрол олгох хэрэгцээтэй байгааг харуулж байна.

Өвдөгний остеоартритийн үед эмчилгээний бүлэгт хөдөлгөөн засал болон физик эмчилгээ, хяналтын бүлэгт зөвхөн хөдөлгөөн засал эмчилгээ хийхэд статистик ач холбогдол бүхий ялгаагүйгээр өвдөлт буурч үений далайц сайжирч, тэнцвэр нэмэгдсэн. Иймд хөдөлгөөн засал эмчилгээ нь өвдөгний остеоатритийн үед үйл ажиллагааны чадварыг дээшлүүлэхэд чухал ач холбогдолтой эмчилгээ гэж дүгнэлээ.

1. Геронтологийн үндэсний төвөөр үйлчлүүлэгч настнууд сэргээн засах эмчилгээний төрлөөс дулааны эмчилгээ, уламжлалт эмчилгээнээс зүү эмчилгээнд түлхүү хамрагдсан байна. 2. Настнуудын хувьд сэргээн засах эмнэлэгтэй болох, настны сувиллын тоог нэмэгдүүлэх, мэргэшсэн эмч сувилагч нарын тоог нэмэгдүүлэх хэрэгцээ шаардлага байна.

1. Биеийн жингийн индексийн үнэлгээгээр илүүдэл жинтэй настан 64 хувийг эзэлж байна. 2. 55-64 насны хүмүүсийн бие бялдрын үзүүлэлтээр эрэгтэйчүүдийн 96.2, эмэгтэйчүүдийн 98.6 хувь нь хангалттай сайн үнэлгээ авсан байна.

Энэхүү судалгааны ажлын үр дүнгээс харахад “Геронтологийн төв”- өөр үйлчлүүлж буй ахмад настануудын дунд сэтгэл түгшилт болон стресс, гутралын байдал тодорхой хэмжээнд байгаа төдийгүй сэтгэл түгшилтийн байдал нь хамгийн өндөр хувьтай гарсан байна. Мөн эдгээр үр дүнгээс харахад боловсролын түвшин дээрхи судалгааны гурван шалгууртай сул урвуу харилцан хамааралтай гарсан байна. Харин нас дээрхи гурван шалгуур үзүүлэлттэй хэдийгээр урвуу харилцан хамааралтай гарсан хэдий ч стрессийн түвшинтэй бараг харилцан хамааралгүй байна. Энэ бүхнээс дүгнэж үзэхэд Монголын мянга мянган ахмад настны төлөөлөл болсон эдгээр хүмүүсээс авсан судалгааны үр дүн нь хэдийгээр бүх хүмүүсийг төлөөлж чадахгүй ч тодорхой хэмжээний хүмүүсийг төлөөлж байгаа. Ахмад настануудын сэтгэл түгшилтийн байдал өндөр байгаа болон стресс сэтгэл гутралын байдал байгаатай холбогдуулан ахмад настнуудад болон эдгээр сэтгэлзүйн асуудалд өртөх эрсдэлт бүлгийн ахмадуудад зориулсан сэтгэл түгшилтийг багасгах, сэтгэл гутрал , стрессийн сэтгэл засал эмчилгээ, сургалт , ахмад настануудын уулзалт зэрэг нийгэм болон хувь хүнд чиглэсэн үйл ажилгаануудыг холбогдох байгууллага олон нийтийн зүгээс зохион байгуулах хэрэгтэй гэсэн зөвлөмж дэвшүүлж байна.

Аймгийн хэмжээнд тодорхой газруудад агнуурын зарим хөхтөн амьтад (аргаль хонь, янгир ямаа, халиун буга, зэрлэг гахай) байршил нутагтаа тоо толгой өсөж, тогтворжих хандлагатай байгаа нь сайшаалтай боловч нийт нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд нүүрлэж буй байгаль цаг уур, хүний шууд болон дам хүчин зүйлийн улмаас бүс нутгийн хөхтөн амьтны хэвийн тогтвортой байршил алдагдах, тоо толгой нь цөөрөх, тархац нутгийн зарим хэсэгт ховордон байхгүй болох зэргээр хөхтөн амьтдын элдэв хэлбэрт нөлөөлөх үйл ажиллагаа өдрөөс өдөрт эрчимжиж байна. Иймээс тус аймгийн агнуурын ач холбогдолтой амьтдын өнөөгийн тоо толгой, тархац байршил, нүүдэл шилжилтийн талаар судлаж, шинэ мэдээгээр баяжуулан цаашдын хамгааллын менежментэд ашиглах, ан агнуурын хуулинд заасны дагуу зарим хөхтөн амьтдын бодит нөөцөд тулгуурласан ашиглалтыг бий болгох зайлшгүй шаардлага бий болсон нь тус аймгийн агнуур зохион байгуулалтыг хийх гол үндэслэл болж байна.

Монгол хүн өдрийн 24 цагийн 51.0 хувийг зайлшгүй хувийн хэрэгцээндээ, 33.8 хувийг хөдөлмөр эрхлэхэд, 15.1 хувийг боловсрол болон чөлөөт цагтаа зарцуулж байна. Тодруулбал, 2023 оны байдлаар улсын дунджаар 12 ба түүнээс дээш насны хүн ам долоо хоногийн нэг өдрийн 12 цаг 15 минутыг унтах, хооллох, хувийн ариун цэвэр, эрүүл ахуйг сахих гэх мэт зайлшгүй хувийн хэрэгцээнд, 4 цаг 36 минутыг хөлстэй хөдөлмөр эрхлэхэд, 3 цаг 31 минутыг хөлсгүй хөдөлмөр эрхлэх үйл ажиллагаанд, 32 минутыг боловсролын үйл ажиллагаанд зарцуулж, үлдсэн 3 цаг 6 минутыг чөлөөт цагт хуваарилжээ. Хөлсгүй хөдөлмөр эрхлэхэд зарцуулсан цаг нь хөлстэй хөдөлмөр эрхлэхэд зарцуулсан цагийн 76.4 хувьтай тэнцэхүйц буюу ийм хэмжээний хөдөлмөр эдийн засгийн хувьд ямар нэг байдлаар үнэлэгдээгүй байна.

Энэхүү тайланд Харилцаа холбооны зохицуулах хороо нь Өргөн нэвтрүүлгийн тухай хуульд заасан эрх, чиг үүргийн дагуу Өргөн нэвтрүүлгийн тухай хууль, радио, телевизийн хөтөлбөрт тавигдах шаардлага, радио, телевизээр нэвтрүүлэх зар сурталчилгааны зохицуулалтын журмуудын хэрэгжилтийг хангуулах ажлын хүрээнд Улаанбаатар хотын телевизүүдийн хөтөлбөрт байнгын, орон нутгийн телевизүүд болон Улаанбаатар хотын радиогийн хөтөлбөрт түүврээр хяналт, мониторинг хийж, үр дүнг нэгтгэн танилцуулсан.

Хяргас нуурын загасны популяцийн төлөв байдал, нас, хүйс, идэш тэжээлийн амьтдын харьцааг тогтоож загасны нөөцийн тэнцвэрт харьцааг алдагдуулахгүйгээр агнуурын нөөцийг тогтоон Тусгай хамгаалалттай газрын хуулийн дагуу нөхөн сэргээх чадавхийг тооцоолон бодсоны үндсэн дээр сүргийн бүтцийг алдагдуулалгүйгээр загас барих цэгийг тогтоох суурь судалгааны материалыг бүрдүүлэх, мөн түүнчлэн хамгаалалтын захиргаадын мэргэжилтэн, сумын байгаль хамгаалагч нарт зориулан өөрийн хариуцсан нутаг дэвсгэрийн нуурт агнуур явуулах газрын байршил, тэдгээрийн онцлогийг ажиглах, усан орчны экологийн талаар онолын суурь мэдлэг олгох, мэдээллийн тогтолцоог бүрдүүлэх, боловсруулах арга зүйн анхан шатны ажлыг зохион байгуулж улмаар байгаль хамгаалагчид, эрдэм шинжилгээний байгууллагын уялдаа холбоог бэхжүүлэх, тэдэнд мэдлэг чадвар, дадлага эзэмшүүлэхэд судалгааны ажлын зорилго оршино.

Энэхүү улс орны оношлогооны судалгааны зорилго нь Монгол Улсад шинээр гарч ирж буй урт хугацааны тусламж үйлчилгээний бодлого, хөтөлбөр, тогтолцооны талаарх гүнзгий мэдээлийг бий болгох юм. Улс орны оношилгооны судалгаанд хүн ам зүй, ахмад настнуудын хэрэгцээ, тусламж үйлчилгээний хангамж, бодлого зохицуулалт, байгууллагын зохион байгуулалт, чадавхи, хүний ​​нөөц, санхүүжилт зэрэг асуудлуудыг хамаарна.

Авто зогсоолын төлөвлөлтөд матлаб программыг хэрэглэх нь ИЛТГЭГЧ: О.БОЛОР ШУТИС. Механик Инженер, Тээврийн Сургууль