Монгол улсын Сангийн яамны санаачилгаар 2021 оноос эхлэн Монгол улсын эдийн засаг, төсөв, хөрөнгө оруулалт, гадаадын зээл тусламжийн мэдээллийг иргэдэд ил тод, нээлттэй, ойлгомжтой байдлаар хүргэх үүднээс “Хагас жилийн эдийн засаг, төсвийн тойм”-ыг жил бүр бэлтгэн олон нийтэд хүргэдэг билээ. 2024 оны эхний хагас жилийн тоймыг бэлтгэн хүргүүлж байна.

Гумины бэлдмэлийн найрлага, бүтэц ба биологийн идэвхийн хоорондын хамаарлыг нээж илрүүлэх, цөлжилтийн эсрэг ашиглах шинжлэх ухааны үндсийг боловсруулах

Фемтосекундийн лазерын цацрагийн улмаас филаментацийн горимд талстын орчинд үүссэж буй гажгийн шинж чанарыг тодорхойлох, коагуляци ба агрегацын механизмуудыг тайлбарлах.

Физик, химийн өвөрмөц шинж чанар бүхий шпинель бүтэцтэй феррит материалуудыг химийн синтезийн аргууд ашиглан гарган авах, синтезийн горим тогтоох, тэдгээрийн бүтэц, шинж чанарын судалгааг өндөр ялгах чадвар бүхий Фурье нейтрон дифрактометрээр явуулах зорилгыг тавьсан болно.

Монголд тохиромжтой дэвшилтэт цөмийн реакторын харьцуулсан судалгаа” нь Монгол Улсын Засгийн газрын 2015 оны 9-р сарын 14-ны 368-р тогтоолоор баталсан Шинжлэх ухаан, технологийг хөгжүүлэх тэргүүлэх чиглэл, цөм технологийн жагсаалтад орсон “аж үйлдвэрийн дэвшилтэт технологи” тэргүүлэх чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх “эрчим хүчний үйлдвэрлэл, хэрэглээний үр ашиг, хэмнэлтийн технологи” цөм технологийн асуудлыг хэрэгжүүлэх үндсэн зорилгын хүрээнд Монгол улсад цөмийн эрчим хүчийг хөгжүүлэхэд шаардагдах орчин үеийн дэвшилтэт эрчим хүчний реакторыг сонгох судалгаа хийж, манай улсад ашиглахад тохиромжтой бага чадлын реакторын голомтын дизайны судалгаа, цөмийн реактороос гарах өндөр температурын гелийн хийг ашиглан устөрөгч үйлдвэрлэх, ашиглах, устөрөгчийн эрчим хүчийг Монголд хөгжүүлэх боломж, Монголд ашиглах судалгааны реакторын дэд бүтцийн судалгаанд чиглэсэн орчин үеийн түвшний суурь судалгаа явуулах зорилго тавив.

Сульфидийн хүдрийг флотацын аргаар баяжуулах үйлдвэрийн хаягдал зутангаас нарийн, дисперсэд, коллоид ширхэгтэй үнэт бүрдэл хэсгүүдийн ширхэглэгийн фракцын шинжилгээг хийх, ширхэглэгийн фракцууд дахь үндсэн компонентүүд, тэдгээрийн фазын болон агуулгын тархалтыг судлах, хаягдлын зутан дахь Cu, Mo-ийг шинэ төрлийн флотацын сурфактантын тусламжтайгаар ялгах зохистой нөхцөлийг тогтоох, металл авалтыг сайжруулах технологийн судалгаа хийх зорилго тавьсан.

Нарны Н-альфа ажиглалт, хэт ягаан цацраг ба нарны радио гялбааг бүртгэж боловсруулж физик параметрүүдийг тодорхойлно. GPS станцын мэдээг боловсруулах, Ионосфер дэх электроны нийт агууламжийг спектр анализаар шинжлэх юм.

Li -ионы батарейд ашиглах графенжүүлсэн электродын (LiFePO4-GNF; Li4Ti5O12- GNF) материал гарган авах, мөн нам температурын түлшний элементэд зориулсан графенд суурилсан катализатор (Pani/ GNF; Pt- Pani/GNF) гарган авч тэдгээрийн бүтэц, шинж чанарын судалгааг явуулах зорилгыг тавьсан болно.

Нил улаан туяаны болон раман спектрометрийн төхөөрөмжүүдийн технологи, аргачлалын судалгааг гүйцэтгэж, Майкольсоны интерферометр бүхий спектрометрийг зохион бүтээж турших.

Амины болон нийтийн орон сууцны дулаан алдагдлыг бууруулсанаар эрчим хүчний хэрэглээг багасгаж утааг бууруулах цаашлаад сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсгүүрээр халаах, цахилгаан үйлдвэрлэх боломжийг судлахад ажлын зорилго оршино.

2015 оноос ШУА-ийн ФТХ нь БНХАУ-ын Бээжин хотод байрлах Их энергийн физикийн хүрээлэн дээр хэрэгжиж байгаа олон улсын Ш/У-ны мега төсөл “БЭС-3” хамтын ажиллагаанд гишүүнээр элсэн, үйл ажиллагаанд нь идэвхтэй ороцож багйаа. Манай ажлын зорилго нь дээр дурьдсан хамтын ажиллагаанд үргэлжлүүлэн идэвхтэй оролцож, гэрээний дагуу хүлээсэн үүргээ биелүүлэх

Төслийн зорилго нь холимог металл агуулсан соронзон нано материалын дотоод тогтцын зүй тогтол, соронзон шинж чанарыг квант механикийн онолоор болон атомын бүтцийн рентген дифракц, нил улаан туяаны спектрометрийн аргаар судлах явдал юм.

"Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ-ын Баяжуулах үйлдвэрийн хаягдлыг галд тэсвэртэй керамик материал үйлдвэрлэх түүхий эдээр ашиглах боломжийн судалгаа” сэдэвт гадаад улстай хамтарсан судалгааны ажлын зорилго нь Монгол оронд цөөхөн байдаг галд тэсвэртэй керамикийн түүхий эд болох галд тэсвэртэй буюу галд тэсвэрлэг шаврыг баяжуулалтын хаягдлаар орлуулах боломжийг тогтооход оршино.

Энэхүү судалгааны ажлаараа “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ, “МАК”–ийн Элдэвийн нүүрсний уурхайн хагас коксын үйлдвэр, “НАКО ТҮЛШ” ХК хагас коксын үйлдвэрүүдэд хуримтлагдсан 4.0 мян.тн орчим давирхайг ашиглах чиглэлийг тогтоох нь нэн тэргүүний шийдвэрлэх асуудал юм. Нөгөө талаас нүүрсийг боловсруулах үед үүссэн байгаль орчинд хоруу чанар ихтэй давирхайг боловсруулж практикийн ач холбогдолтой битумын чанар сайжруулах нэмэлт бүтээгдэхүүн гарган авахыг зорилоо. Давирхайг ашиглалтыг тогтоохдоо дараах хоёр үндсэн чиглэлийг авч үзэв. Үүнд:1. Давирхайг нефтийн нэрлэгийн фракцуудтай төсөөтэй фракцуудад нэрж түлш, шатахууны чиглэлээр ашиглах 2. Давирхайн 360°C –ийн температураас дээших үлдэгдлийг замын битумд чанар сайжруулах нэмэлт болгон ашиглах боломжийг тогтоох.

Энэхүү төслөөр геохимийн процесс ба ацитофил төрлийн микроорганизмын үйлчлэлээр сульфидын хүдрийн эрдэс болон устай харилцан үйлчлэх урвалын механизмыг тодорхойлох, зэсийн агуулгатай үйлдвэрийн хаягдал болон бага агуулгатай хүдрээс металлыг ялгах, хүрээлэн буй орчинд ээлтэй био-гидрометаллургийн технологийн судалгаа хийгдэх зорилго тавин ажилласан юм.

Тал хээр, говийн бүсийн хөрсний диелектрик орчны шинж чанарыг тодорхойлох, тодорхойлсон орчинд гүний усыг илрүүлэх георадарын систем болон түүнийн тогтвортой ажиллагааг хангах боломж бүхий нисгэгчгүй нисэх аппаратын техникийн шийдлүүдийг боловсруулж турших.