Хог хаягдал ба уур амьсгалын өөрчлөлт төслийн дэмжлэгтэйгээр “БОРДООНЫ ХЭРЭГЛЭЭ БА ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ОРГАНИК ХАЯГДЛЫН ДАХИН БОЛОВСРУУЛАЛТ” онол-практикийн бага хурлыг зохион байгуулах Ажлын хэсэг эмхэтгэн боловсруулсан

Монгол улсын уул уурхайн салбар, ханган нийлүүлэлтийн сүлжээний хөрөнгө оруулалтын орчны жишиг судалгааг хийх энэхүү төсөл нь Монгол улсын уул уурхайн салбартай холбоотой хөрөнгө оруулалтын өнөөгийн нөхцөл байдлыг тодорхойлох зорилготойгоор хэрэгжсэн. Энэхүү судалгаа нь Монгол улсын уул уурхайн салбарт орж ирэх Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэхийн тулд ямар арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж болохыг тодорхойлоход чиглэгдсэн.

Судалгааны тайлбар Эрчим хүчний салбарын ХХЯ-ын тоо хэмжээг үнэн зөв тодорхойлж үнэлэх, аль хэсэгт түүнийг бууруулах боломж байгааг илрүүлэх, улмаар ХХЯ-ыг бууруулах чиглэлээр хэрэгжүүлж болох төсөл арга хэмжээ сонгох, төсөл арга хэмжээний үр дүнг тооцох, нотлох зэрэг үйл ажиллагаа нь, 1-рт Үндэсний онцлогийг тусгасан ХХЯ-ыг тодорхойлох аргачлал; 2-рт Эрчим хүчний салбарын тухайлбал, Цахилгаан ба Дулааны эрчим хүчний үйлдвэрлэлээс үүсэх хүлэмжийн ялгарлын коэффициентуудын утга тухайн улс оронд ашиглаж буй цахилгаан ба дулааны станцын онцлог болон хэрэглэж буй түлшний төрөл, шинж чанартай хэр нийцэж байгаагаас шууд хамаарах учраас энэ хэсэгт онцгой анхаарсан болно. Мөн “Хүлэмжийн хийн ялгарлын бууралтыг хэмжих, тайлагнах, баталгаажуулах (MRV) үндэсний аргачлал гаргах, үндэсний тайлан боловсруулах аргачлал, зөвлөмж гаргах” талаар, Эрчим хүчний салбарын хоёр бүтээгдэхүүн - ЦЭХ ба ДЭХ-ний үйлдвэрлэлийн хүлэмжийн хийн ялгарлын коэффициентуудыг ДЦС-ууд, хотууд, аймгуудын төвийн Дулааны станцууд, халаалтын зуухны газруудад түгээмэл ашиглаж буй зуухнуудын хувьд хэрэглэж буй нүүрсний төрлөөр тогтоох зорилгын дор судалгаа явуулсан.

Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь Монгол улс эрчим хүчний үр ашгийн тайлан, статистик мэдээллийг олон улсын форматын дагуу гаргадаг болох, эрчим хүчний хэмнэлтийн бодлого, хөтөлбөр, төлөвлөгөөнд хяналт, үнэлгээ хийх, бусад улс оронтой өөрийн орны хүрсэн үр дүнг харьцуулах, судалгаа, шинжилгээнд тулгуурласан бодлогыг тодорхойлох, эрчим хүчний хэрэгцээний ирээдүйн таамнал боловсруулах зэрэг асуудлуудыг шийдвэрлэх суурь нөхцөлийг бүрдүүлэх явдал бөгөөд судалгаагаар макро эдийн засгийн түвшинд болон эдийн засгийн салбар, голлох дэд салбар бүрээр эрчим хүчний хэрэглээ, үр ашгийн үзүүлэлт, эрчим хүчний эрчимжилтийг тодорхойлон харуулах болно.

Хөдөлгүүр, давтамж хувиргуурын үр ашгийг дээшлүүлэх хөтөлбөрийн үндсэн зорилго нь Монгол дах цахилгаан хөдөлгүүрийн системийн ерөнхий үр ашгийг дээшлүүлэх, хэрэглэгчдэд мэдлэг, боловсрол олгох , урамшууллын арга хэмжээ авах замаар Монгол дахь эрчим хүчний үр ашиг, хэмнэлтийг дэмжих зорилготой.

Улаанбаатар хотын хувьд шугам сүлжээний дулааны бодит алдагдлыг тодорхойлох туршилт судалгааны ажил 2002 оноос хойш хийгдээгүй. Ийм учраас ДЦС-уудаас түгээж байгаа дулааны эрчим хүчний хэдэн хувь тээвэрлэлтийн явцад хотын шугам сүлжээнд алдагдаж байгаад шинжлэх ухааны үндэстэй үнэлгээ өгөх, улмаар шугамын дулааны алдагдлыг борлуулалтын тооцоонд хэрхэн тусгах үндэслэл боловсруулах, дулааны бодит алдагдлыг тодорхойлох, үнэлгээ өгөхөд туршилт судалгааны ажлын зорилго оршино.

Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний дүгнэлт, зөвлөмжийн үндсэн дээр гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаагаа төлөвлөж, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах

Монгол Улсын Засгийн газрын “Жимс жимсгэнэ” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд АХБ-наас хэрэгжүүлж буй “ХАА-н нэмүү өртгийн сүлжээг дэмжих ТА-8960” төслийн дэмжлэгтэйгээр Төвийн бүсэд Чацарганы кластерийн худалдаа-хамтын ажиллагааны тогтолцоог бүрдүүлж өртгийн сүлжээ үүсгэх судалгаа, зөвлөх үйлчилгээний зохистой загварыг боловсруулахад оршино.

Судалгааны ажлын зорилго нь бэлчээрийн Монгол мал (ингэ, сарлаг, ямаа)-ын сүүний хими, биохимийн найрлага, биологийн идэвхт чанарыг газар зүйн бүс (говь, хангай, хээр бүс)-ийн онцлогтой холбон судлахад чиглэгдэнэ.

Монгол малын (үүний дотор хонь, ямааны) махыг тогтвортой экспортлох боломж, зорилтот хэрэглэгчдийг тодорхойлох, экспортлогчдыг бодит мэдээллээр хангах, Монгол малын мах, махан бүтээгдэхүүнийг Ойрх Дорнодын тодорхой орнуудад болон зүүн Азийн Малайз, Индонез орнуудад экспортлох боломжийг судалж, хэрэглэгчийн зан төлөвийн үнэлгээ хийх, Ойрх Дорнодын орнууд болон зүүн Азийн Малайз, Индонез орнуудын дотоодын болон импортын мах, махан бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг ялангуяа хүнс тэжээлийн үнэт чанар, савлагаа, үнэ бүрдэлт, түгээлт, зах зээлд эзлэх байр суурьтай холбон харьцуулж, үнэлэх

Монгол малын мах, дотор махны чанарын онцлог, давуу талыг баталгаажуулах судалгааг газар зүйн байршил, нас, хүйсээс нь хамааруулан гүйцэтгэх дотор маханд өртөг шингээн боловсруулах технологи бий болгоход судалгааны ажлын зорилго чиглэгдэнэ.

Төв, Дархан-Уул аймгийн сумдын тариалангийн талбайд тархсан таримлын өвчин, хортон шавьж, хог ургамал, хөнөөлт мэрэгч амьтдын зүйлийн бүрэлдэхүүн, тархалт, хор хөнөөлийг судлан тогтоох, судалгааны өгөгдлүүдийг мэдээллийн санд оруулах, тэдгээртэй тэмцэх арга технологийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй боловсруулан тариаланчдад зөвлөх зорилготой.

Баруун бүсийн тариалангийн талбайд тархсан дотоод, гадаад хорио цээртэй болон гоц хөнөөлт организмын тархалтын хил хязгаарыг тогтоох, эрсдлийн үнэлгээ хийх, урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх арга хэмжээг туршилт, судалгааны арга ашиглан орон нутгийн болон мэргэжлийн байгууллагын оролцоотойгоор зохион байгуулж цаашид тархахаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх байгаль орчинд ээлтэй, дэвшилтэд ургамал хамгааллын аргыг боловсруулах зорилготой.

Ургамал хамгааллын тухай хуулийн 8.1.10 дахь заалтанд заасны дагуу “Тариалангийн газрын ургамлын өвчин, хөнөөлт шавьж, хог ургамал, мэрэгч амьтдын байдалд судалгаа хийж, дүгнэлт гаргах” зорилгоор “Монгол орны Хангайн бүсийн газар тариалангийн хөнөөлт организмын тархалт, зүйлийн бүрэлдэхүүн, хөнөөлийг тогтоох судалгаа” сэдэвт зөвлөх тендерийн ажлын хүрээнд Хангайн бүсийн Өвөрхангай, Баянхонгор, Архангай, Булган, Хөвсгөл аймгуудын үр тариа, төмс, хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, ногоон тэжээлийн талбайд тархсан ургамлын өвчин, хортон шавьж, хог ургамал, мэрэгч амьтдын тархалт, хөнөөлийг тогтоох ажлыг удирдамжинд заасан сумдын нутагт хийж гүйцэтгэх зорилготой.

Төвийн бүсийн нэгдсэн сүлжээний цахилгаан эрчим хүчний үйлдвэрлэл, нийслэл хотын хэрэглэгчдийн дулааны ачаалал сүүлийн жилүүдэд тогтмол нэмэгдэж, эрчим хүчний эх үүсгүүрийн хүчин чадал хүрэлцэхгүйд хүрч байна. “ДЦС-4” ТӨХК-ийн Турбоагрегат “№1-4”-ийг шинэчлэх төслийг бүрэн хэрэгжүүлснээр станцын суурилагдсан хүчин чадлыг цахилгаанаар 89 МВт, дулаанаар 74 Гкал/цаг-аар нэмэгдүүлсэн. Нэмэгдэж буй хүчин чадлыг хангах хурц уурын дутагдал үүсч байгаа тул тус станцын бэлэн дэд бүтцэд түшиглэн богино хугацаанд, бага хөрөнгө оруулалтаар шийдэх шаардлага гарч байгаа тул төслийн хэмжээнд техникийн ба эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулсан.

Сэлэнгэ аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлт тоон болон чанарын судалгаа