Судлаач багшийн байр суурийн хувьд Хувийн эрх зүйн салбар хөгжиж буй манай улсад хувийн эрх зүйн салбарын шинэ ойлголт, ухагдахуун, нэр томёоны тодорхойлолтыг хуульд өргөн ашиглаж нэг мөр цэгцлэх үйл ажиллагаа явагдаж буй энэ цаг үед хууль тайлбарлах аргуудыг бүгдийг ашиглаж байж л Хувийн эрх зүйн тайлбарыг үр дүнтэй, оновчтой байж, эрх зүйг хэрэглэх, түүний процесс төдий чинээ чанартай үр ашигтай байна гэж үздэг. Иймд дагаж мөрдөх хугацааг тогтоох, шилжилтийн үеийн арга хэмжээг зохион байгуулах, одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Иргэний хууль болон бусад тусгай салбар хууль тогтоомжийн харилцааг зохицуулсан эрх зүйн актын нэр томъёог тодорхой болгож тэдгээрийн хамаарлыг консолидацлахаас гадна нийтийн эрх зүйн хууль тогтоомжийн харилцан хамаарал, тэдгээрийн хэм хэмжээний харилцан үйлчлэл болон хэм хэмжээний зөрчилдөөнийг эдийн засгийн хүрээнд нарийвчилсан судалгаа хийх үүрэг тус салбарын багш, судлаач бидэнд илүү оногдож байгаа билээ. Тухайлбал, нэр томьёоны хувьд багагүй маргаан дагуулсан Иргэний хуулийн “... хууль ёсоор мэдэлдээ авах замаар эзэмшил үүснэ.” гэсэн энэ заалтыг системийн аргыг ашиглан бодит байдалд эд юмсыг мэдэлдээ бхйдгах үед эзэмшил үүснэ гэсэн утга, агуулгаар нь тайлбарлагдана. Мөн гэм хор, хохиролыг хэрхэн ойлгох талаар хуулийн хэм хэмжээ тодорхой бус, олон агуулга, салаа утгатай агуулгыг практикт хэрхэн хэрэглэж байгаад үндэслэн онол-практикийн холбоос, тэдгээрийн зөрчилдөөнийг тодруулаагүй. Тухайлбал, “Хохирол “ нь хамрах хүрээ, төрөл, тооцох аргын хувьд маш өргөн агуулгатай салаа утгатай байдаг. Иргэний хуудлийн 227.3-т зааснаар “... гарсан зардал, эд хөрөнгийн алдагдал буюу гэмтэл, зайлшгүй олох ёстой байсан орлогыг” хохиролд тооцсон нь хохирлын төрлийг задлан тодруулсан зохицуулалт. Гэхдээ зардал, алдагдал, орлого гэдэг ойлголтыг дахин тодруулах шаардага гардаг. Иргэний хуулийн 261.1-т “гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчснөөс нөгөө талдаа учруулсан хохирлыг” гэм хорыг арилгах нийтлэг журмыг баримтлан арилгах, Иргэний хуулийг 229.1-т “...гэм хорыг арилгахдаа эд хөрөнгөд учруулсан бодит хохирол болон олох ёстой байсан орлогыг нөхөн төлөх” тухай тус тус заасан нь хохиролтой шууд холбож өгсөн зохицуулалт. Харин Иргэний хуулийн 228.1-т “Гэм хор арилгах үүрэг бүхий этгээд нөгөө төлын зөрчигдсөн эрхийг гэм хор учруулахаас өмнөх байдалд сэргээх үүрэгтэй. “гэсэн нь хохирлыг шууд тодорхойлоогүй боловч хохирлыг тогтоох хүрээ, хязгаар зарчмыг тогтоосон хуулийн зохицуулалт юм. Иргэний хуулийн гэрээг цуцлах, гэрээг татгалзах болон буцаан шаардах эрхийн нэр томьёо нь олон салаа утгыг илэрхийлж практикт хэрэглэхэд хүндрэлтэй байдаг. Түүнчлэн өмчлөх бүрэн эрхийн эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхийн хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт, утга агуулгыг янз бүрээр тодорхойлсон байх юм. Тухайлбал, санхүүгийн өмчлөх эрхийг хөрөнгийн үнэлгээний зүйл, хог хаягдлыг үүсгэсэн этгээд түүнийг өмчлөх эрхтэй, дангаар өмчлөх сууцны бус зориулалттай хэсэг гэж тухайн сууцны гал зуух, ариун цэврийн өрөө болон угаалгын өрөө, өрөө хоорондын хонгил, агуулахыг, суурь бүтцийн эзэмшигч нь суурь бүтцийн мэдээллийн барилга байгууламж, гарам, хориг хашааг...өөрөө ашиглах мөн түүнчлэн үүрийн холбооны холбогдох зарим гэрээнд 9911…дугаартай утасны эзэмших эрх ба эзэмшлийг янз бүрээр тодорхойлжээ.

Судлаач багшийн байр суурийн хувьд Хувийн эрх зүйн салбар хөгжиж буй манай улсад хувийн эрх зүйн салбарын шинэ ойлголт, ухагдахуун, нэр томёоны тодорхойлолтыг хуульд өргөн ашиглаж нэг мөр цэгцлэх үйл ажиллагаа явагдаж буй энэ цаг үед хууль тайлбарлах аргуудыг бүгдийг ашиглаж байж л Хувийн эрх зүйн тайлбарыг үр дүнтэй, оновчтой байж, эрх зүйг хэрэглэх, түүний процесс төдий чинээ чанартай үр ашигтай байна гэж үздэг. Иймд дагаж мөрдөх хугацааг тогтоох, шилжилтийн үеийн арга хэмжээг зохион байгуулах, одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Иргэний хууль болон бусад тусгай салбар хууль тогтоомжийн харилцааг зохицуулсан эрх зүйн актын нэр томъёог тодорхой болгож тэдгээрийн хамаарлыг консолидацлахаас гадна нийтийн эрх зүйн хууль тогтоомжийн харилцан хамаарал, тэдгээрийн хэм хэмжээний харилцан үйлчлэл болон хэм хэмжээний зөрчилдөөнийг эдийн засгийн хүрээнд нарийвчилсан судалгаа хийх үүрэг тус салбарын багш, судлаач бидэнд илүү оногдож байгаа билээ. Тухайлбал, нэр томьёоны хувьд багагүй маргаан дагуулсан Иргэний хуулийн “... хууль ёсоор мэдэлдээ авах замаар эзэмшил үүснэ.” гэсэн энэ заалтыг системийн аргыг ашиглан бодит байдалд эд юмсыг мэдэлдээ бхйдгах үед эзэмшил үүснэ гэсэн утга, агуулгаар нь тайлбарлагдана. Мөн гэм хор, хохиролыг хэрхэн ойлгох талаар хуулийн хэм хэмжээ тодорхой бус, олон агуулга, салаа утгатай агуулгыг практикт хэрхэн хэрэглэж байгаад үндэслэн онол-практикийн холбоос, тэдгээрийн зөрчилдөөнийг тодруулаагүй. Тухайлбал, “Хохирол “ нь хамрах хүрээ, төрөл, тооцох аргын хувьд маш өргөн агуулгатай салаа утгатай байдаг. Иргэний хуудлийн 227.3-т зааснаар “... гарсан зардал, эд хөрөнгийн алдагдал буюу гэмтэл, зайлшгүй олох ёстой байсан орлогыг” хохиролд тооцсон нь хохирлын төрлийг задлан тодруулсан зохицуулалт. Гэхдээ зардал, алдагдал, орлого гэдэг ойлголтыг дахин тодруулах шаардага гардаг. Иргэний хуулийн 261.1-т “гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчснөөс нөгөө талдаа учруулсан хохирлыг” гэм хорыг арилгах нийтлэг журмыг баримтлан арилгах, Иргэний хуулийг 229.1-т “...гэм хорыг арилгахдаа эд хөрөнгөд учруулсан бодит хохирол болон олох ёстой байсан орлогыг нөхөн төлөх” тухай тус тус заасан нь хохиролтой шууд холбож өгсөн зохицуулалт. Харин Иргэний хуулийн 228.1-т “Гэм хор арилгах үүрэг бүхий этгээд нөгөө төлын зөрчигдсөн эрхийг гэм хор учруулахаас өмнөх байдалд сэргээх үүрэгтэй. “гэсэн нь хохирлыг шууд тодорхойлоогүй боловч хохирлыг тогтоох хүрээ, хязгаар зарчмыг тогтоосон хуулийн зохицуулалт юм. Иргэний хуулийн гэрээг цуцлах, гэрээг татгалзах болон буцаан шаардах эрхийн нэр томьёо нь олон салаа утгыг илэрхийлж практикт хэрэглэхэд хүндрэлтэй байдаг. Түүнчлэн өмчлөх бүрэн эрхийн эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхийн хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт, утга агуулгыг янз бүрээр тодорхойлсон байх юм. Тухайлбал, санхүүгийн өмчлөх эрхийг хөрөнгийн үнэлгээний зүйл, хог хаягдлыг үүсгэсэн этгээд түүнийг өмчлөх эрхтэй, дангаар өмчлөх сууцны бус зориулалттай хэсэг гэж тухайн сууцны гал зуух, ариун цэврийн өрөө болон угаалгын өрөө, өрөө хоорондын хонгил, агуулахыг, суурь бүтцийн эзэмшигч нь суурь бүтцийн мэдээллийн барилга байгууламж, гарам, хориг хашааг...өөрөө ашиглах мөн түүнчлэн үүрийн холбооны холбогдох зарим гэрээнд 9911…дугаартай утасны эзэмших эрх ба эзэмшлийг янз бүрээр тодорхойлжээ.

Улаанбаатар хотын хүүхдэд ээлтэй байдлын индекс үзүүлэлтийг тогтоох дүн шинжилгээ хийх

Төв аймгийн нутаг дэвсгэрт 2023 оны 02 сард бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдлын танилцуулга

Төв аймгийн нутаг дэвсгэрт 2022 оны 12 сард бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдлын судалгаа

Бизнес санаатай, түүнийгээ бодитой эхлэх, хөгжүүлэхийг эрмэлзэж буй ажил хэрэгч оюутнуудыг бизнесийн ертөнцөд алхам алхмаар хөтлөн оруулж, бизнесийн арга зүйтэй танилцуулах, өөрийн үйлдвэрлэл үйл ажиллагааны ТЭЗҮ бичихэд туслах

Урт хугацааны бодлогын баримт бичиг болон үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан арга хэмжээний хэрэгжилтийг хангах, эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлэх, хотын стандартыг бий болгох олон улсын жишигт нийцүүлэн боловсруулахад зориулан суурь судалгаа хийх, өнөөгийн нөхцөл байдлыг илрүүлэх

Нийслэлийн хэмжээнд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа агаарын чанартай холбоотой стандартуудын эрэлт хэрэгцээг тодорхойлж, Улаанбаатар хот болон олон улсад мөрдөгддөг стандартуудыг харьцуулан судалж, үнэлэлт, дүгнэлт өгч, цаашид авах арга хэмжээ, шинэчлэх шаардлагатай стандартуудыг боловсруулах, агаарын чанарыг стандартыг шинэчлэгдэхэд уг судалгааг ашиглаж байна.

Идэвхигүй дээжлэгч (Big Spring Number Eight)-ийг арга зүйн дагуу хийж, эх үүсвэрийн зонхилох салхины доод талд байршуулан, дээжний саванд хуримтлагдсан агаар мандлын тоосыг 2 сар тутамд авч лабораторийн шинжилгээгээр хими, физик шинж чанарыг тодорхойлно. Эх үүсвэрийн ойролцоох цэгүүдэд камерийг идэвхигүй дээжлэгчийн хамт байршуулна. Энэхүү үе шатанд Brinno MAC 200 хэмээх гадаад орчны хяналт шинжилгээнд зориулсан камерыг ашиглахаар төлөвлөж байна. Япон улсын цаг уурын агентлаг (Japan Meteorological Agency)-аас 2014 оны 10 сард хөөргөсөн Himawari – 8 хиймэл дагуулын зургийг ашиглана. Уг хиймэл дагуул нь бодит цагийн мэдээг 10 минутын давтамжтайгаар дарж боловсруулалт хийж хадгалдаг. Төслийн хүрээнд 1 цагийн давтамжтай зургийг ашиглан үр дүн гарган авахаар төлөвлөж байна. Мөн хөрсний дээжийг шугаман аргаар, тодорхой орон зайн давтамжтайгаар авч бохирдлын үнэлгээ, байгаль орчны эрсдлийн үнэлгээг хийнэ. Үүний үндсэн дээр агаар бохирдуулагч тоосонцорын орон зайн тархалтыг тооцох ба хүний эрүүл мэндэд учирч болох эрсдлийг тогтооно.

Урт хугацааны бодлогын баримт бичиг болон үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан арга хэмжээний хэрэгжилтийг хангах, эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлэх, хотын стандартыг олон улсын жишигт нийцүүлэн боловсруулах

Хотын хөгжлийн индексийг тооцох судалгааны ажил нь урт хугацааны бодлогын баримт бичиг болон үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан арга хэмжээний хэрэгжилтийг хангах, эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлэх, хотын стандартыг олон улсын жижигт нийцүүлэн боловсруулах зорилгоор холбогдох сэдвийн хүрээнд суурь судалгаа хийх, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх

Шинжлэх ухааны судалгааны үр дүнд суурилсан хүүхдийн хөгжил, хамгааллыг дэмжих, хүүхэд бүрэн эрхээ эдэлж, сурч боловсрох, эрүүл таатай амьдрах орчныг бий болгох арга зүйг хэрэглээнд нэвтрүүлэх бодлогыг тодорхойлоход хувь нэмэр оруулсан судалгаа болсон.

Хүүхэд эрүүл өсөж бойжих, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах, аливаа хүчирхийллээс ангид байх; гэр бүл, олон нийт, нийгмийн амьдралд оролцох; аюулгүй орчинд тоглох; үндэс угсаа, шашин шүтлэг, нас, хүйс, хөгжлийн бэрхшээлээс үл хамааран эрүүл мэнд, боловсрол зэрэг үндсэн үйлчилгээ авах боломжийг бүрдүүлсэн хүүхдэд ээлтэй хотыг бий болгох.

Монгол улсын Шинжлэх Ухааны Академийн Археологийн хүрээлэн Нийслэлийн Соёл урлагийн газартай хамтран “Туулын хар түнэ” орд, “Түргэний голын балгас”-ын малтлага судалгаа төсөлт ажлыг хэрэгжүүлж байна. Эдгээрийн нэг нь Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт орших “Түргэний голын Кидан балгас” буюу зарим судлаачдын үзэж буйгаар “Ван хааны орд-Туулын Хар түнэ орд” бөгөөд дундад зууны үеийн археологийн дурсгал юм. Уг дурсгалыг малтан судалснаар тус дурсгалын архитектурын онцлог, он цагийг нарийвчлан тогтоож, хотын ойролцоо хүн, малын үйлчлэл ихтэй газар буй газрыг харгалзан тус соёлын өвийн хүрээ хязгаарын хэмжээг тогтоон хамгаалах арга зүйг боловсруулах зэргээр тодруулан судлах боломжтой болох юм.

Шинэ хотжилтын шалгуур үзүүлэлт тооцох судалгааны ажил нь урт хугацааны бодлогын баримт бичиг болон үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан арга хэмжээний хэрэгжилтийг хангах, эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлэх, хотын стандартыг олон улсын жижигт нийцүүлэн боловсруулсан.

Шинжлэх ухааны судалгааны үр дүнд суурилсан хүүхдийн хөгжил, хамгааллыг дэмжих хүүхэд бүрэн эрхээ эдэлж сурч боловсрох, эрүүл таатай амьдрах орчныг бий болгох олон таатай арга зүйг хэрэглээнд нэвтрүүлэх бодлогыг тодорхойлоход хувь нэмэр оруулах .