Санхүүжүүлэгч байгууллага: Шинжлэх ухаан технологийн сан Захиалагч байгууллага: Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам Төслийн удирдагч: Б. АВИД, доктор (Sc.D)., дэд проф. Хими, хими-технологийн хүрээлэнгийн лабораторийн эрхлэгч Зорилго: “Нүүрсний иж бүрэн боловсруулалтын судалгаа ” шинжлэх ухаан технологийн төслөөр нүүрс хийжүүлэх өндөр даралтын реактор зохион бүтээ х, Монгол орны нүүрсний ордуудын давхаргын метаны нөөцийг тооцоолох зорилго тавигдсан болно.

Төслийн нэр : МОНГОЛ ОРНЫ НӨХЦӨЛД ТОХИРУУЛЖ СОНГОСОН ДУЛААНЫ ЭРЧЛҮҮРТ ҮҮСГҮҮРИЙН ӨГӨГДӨХҮҮНИЙГ ТУРШИН СУДЛАХ Төслийн хугацаа : 2009 – 2010 он Төслийн захиалагч : ЭРДЭС БАЯЛАГ, ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЯАМ Төслийн гүйцэтгэгч : “ ШИНЭ ЗУУН ЭРЧИМ ХҮЧ “ сан ТББ Төслийн санхүүжүүлэгч : ШУ Технологийн Сан Төслийн зорилго : Ямарч хатуу, шингэн, хийн органик түлш түлж утаа, тортог, үнс, хогоор хүн, байгаль орчиноо хордуулдаггүй, экологийн цэвэр, шинжлэх ухааны өндөр технологид тулгуурлан бүтээгдсэн, цахилгаан эрчим хүчээр ажиллах боловч дулаан зөөгч шингэнийг халаах процесс нь халаах элементгүй явагддаг, “ДУЛААНЫ ЭРЧЛҮҮРТ ҮҮСГҮҮР “ ( VORTEX HEAT GENERATOR) – ийн Монгол орны нөхцөлд тохируулж сонгосон загварын өгөгдөхүүнийг батлах, шинээр загвар бүтээж туршихад оршино.

ДТҮЭХ-ийн эрдэм шинжилгээний ажилтан нарын 2008-2010 онд хийж гүйцэтгэсэн “Цахилгаан станцын үнсийг оновчтой технологи ашиглан дахин боловсруулж, ангижруулсан төмөр гарган авах технологийн судалгаа” төслийн тайлан нь Түлш Эрчим Хүчний Яамны захиалгын дагуу судалсан ажлын үр дүн юм. Энэхүү ажлын тайланд: 1. Дулааны цахилгаан станцын үнсэн сангийн үнснээс ангижруулан гаргаж авсан төмрийг нүүрс шингэрүүлэх технологид катализатор, хүн, малын төмрийн дутагдлыг нөхөх бэлдмэл болгож ашиглах боломжтой. 2. Манай орны нүүрсний оруудын нүүрсний бүтэц, дулаан техник, физик химийн, экологийн үзүүлэлтүүд нүүрсжилтийн байгалийн нөхцөл, бүтэц, шинж чанараас шалтгаалан харилцан адилгүй ихээхэн хэлбэлзэлтэй байна. 3. Төвийн бүсийн нүүрсний үнсний зонхилох хэсгийг цахиурын оксид эзэлж хөнгөнцагаан, төмөр, кальци, хүхрийн оксидын агуулга харьцангуй их хэмжээтэй, шүлтийн металлын оксидууд бага агуулагдаж байна. 4. Дорнодын дулааны цахилгаан станцын нүүрсний үнсэнд ураны агуулга зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их байгаа тул барилгын материалд ашиглаж болохгүй. 5. ДЦС-ын үнснээс ангижруулсан төмөр, кальци ялган авч үндсэн уусмалаас хөнгөнцагаан, титан ялган авах боломжтойг тогтоов. 6. Манай орны 4 бүсийн 15 ордын нүүрсний үнсэнд макро, микроэлементийг анх удаа тодорхойлж ванади, циркони, галли, германии, сканди, иттри, лантан, цери, неодим зэрэг ховор, сарнимал, газрын ховор элементүүдийг фоны агуулгаас их байгааг тогтоолоо. Мөн макро, микроэлементийн хоорондын корреляцийг тооцсоноор дээрх ховор, марнимал, газрын ховор элеменийг тогтоон судлах боломжийг олгов. 7. ДЦС-ын үнсэн сангийн үнсийг цаашид ашиглах боломжийг судалгааны үндсэнд тогтоов. 8. 1т нүүрснээс ховор, сарнимал, газрын ховор элементийг ялган авч экспортлоход 1т нүүрс гаргаснаас 50 дахин их орлого олох боломжтой байна. 9. ДЦС-ын үнсэн сангийн үнснээс ангижруулсан төмөр, кальци ялган авах лабораторийн болон соронзон ялгалтын арга технологийг боловсруулан тайланд тусгалаа. 10. Үнснээс ангижруулсан төмөр, кальци ялган авснаар гарах эдийн засгийн үр ашгийн тоцоог гаргалаа.

Захиалагч: Эрдэс баялаг эрчим хүчний яам Санхүүжүүлэгч: Шинжлэх Ухаан Технологийн Сан Тайлан өмчлөгч: Сэргээгдэх Эрчим Хүчний Үндэсний төв (ТӨҮГ) Энэхүү төсөлд, нэгдүгээрт, нарны эрчим хүч-эрчим хүчний системийн шөнийн бага ачааллын үеийн хямд цахилгаан хосолсон халаалтын системээр хот, суурин газрын монгол гэр, амины сууцыг халаах, хоёрдугаарт, сумын төвийн барилга байгууламжийг нүүрсний халаалтын зуух-хэвтээ болон боссоо коллектортой “Газар-Ус” дулааны насос, нүүрсний халаалтын зуух-агаарын дулааны насос, нүүрсний халаалтын зуух-цахилгаан халаагуур, дан нүүрсний халаалтын зуух гэсэн хувилбаруудаар халаах,, гуравдугаарт, Төв аймгийн Зуунмод сумын сургууль, цэцэрлэг, халдвартын эмнэлэгийг газрын хөрсний гүн дэх дулааны эх үүсвэрийг ашигласан босоо коллектор бүхий дулааны насосаар халаах, тавдугаарт, нарны эрчмээр хүнсний болон жижиг эдэлхүүн хатаах асуудлыг авч үзэн зохих тооцоо судалгааг явуулсан. Энэ төслийг анхлан санаачилж хэрэгжилтийг зохион байгуулан зохицуулж үндсэн тооцоо судалгааг хийж тайланг бичих ажлыг төслийн удирдагч, доктор, зөвлөх инженер Д.Гягар гүйцэтгэв. 5-р бүлгийг эрдэм шинжилгээний ажилтан Г.Одонтунгалаг боловсруулж тайланг бичив. Дулааны насостай холбоотой зарим тооцоо хийх, тоноглол угсрах ажилд Сэргээгдэх эрчим хүчний үндэсний төвийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Т.Батзаяа, Э.Бадрах нар оролцон ажилласан. Дулааны насостай холбоотой бүхий л асуудлаар Герман улсын Вейсманн компанийн зөвлөгөөг авч Угсралтын ажлыг Сэргээгдэх эрчим хүчний үндэсний төв, Монугсралт ХХК хамтран гүйцэтгэсэн.

Энэ тайланд халиун бугын биологи, экологийн холбогдолтой судалгааны бүх эх сурвалжийг бус зөвхөн сүүлийн жилүүдэд популяцийн тоо хэмжээг үнэлэх чиглэлээр хийгдсэн судалгааны ажлын тоймыг нэгтгэн оруулав Манай орны халиун бугын тархац нутгийн хэмжээ, тоо толгой өссөн байна. Энэ удаагийн судалгааны үр дүнд манай орны 15 аймгийн нутагт нийтдээ 192 150.7 км2, голомт нутгийн хэмжээ 77596.7 км2 талбайд тархсан бугын нийт тоо толгойг 55 215 (25364-70447) гэж тогтоов.

а.Төслийн нэр: “Бага чадлын усан цахилгаан станцыг хүйтний улиралд ажиллуулах техник технологийн судалгаа” б.Төсөл хэрэгжүүлэх хугацаа: 2008-2010 он в. Захиалагч байгууллага: Эрдэс Баялаг Эрчим Хүчний Яам. г. Гүйцэтгэгч байгууллага: Сэргээгдэх Эрчим Хүчний Үндэсний Төв д. Санхүүжүүлэгч байгууллага: Шинжлэх Ухаан Технологийн Сан е. Төслийн нийт төсөвт өртөг: 42000.0 мянган төгрөг

Монгол орны аргаль хонь, янгир ямаа, хулан адууны тоо толгойн тогтвортой байдал хэвийн өсөлтийг хангахтай холбогдсон менежментийн тогтолцоог сайжруулах, тархац нутгийн үнэлгээ, нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тогтоох, аргаль хонь, янгир ямааны агнуурын менежментийн тогтолцоог сайжруулах, нөөцийг хамгаалах, зохистой ашиглах шинжлэх ухааны үндэслэлийг боловсруулах

Энэхүү судалгаагаар Монгол Улсын эдийн засагт тээврийн салбартай холбоотой үүсээд байгаа хүндрэл бэрхшээлийг саармагжуулах, логистикийн урсгалыг тасралтгүй хангах, улмаар импортын барааны тээвэрлэлтийн үнийг зохих хяналттай байлгах зорилтод Монгол Улсын нэгдэж орсон “Хуурай боомтын тухай” Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт хэрхэн эерэг нөлөө үзүүлж болох, түүнийг далайд гарцгүй улсын хувьд хэрхэн амжилттай хэрэгжүүлж болох арга замыг ойлгомжтой, тодорхой болгон шийдвэр гаргагчдыг бодлого гаргахад дэмжлэг болохыг зорив.

Зам, тээврийн салбарын хог хаягдлын тандалт судалгааг хийх, шаардлагатай стандарт, норм, журмыг боловсруулах

Зам, тээврийн хөгжлийн төвтэй 2020.09.30-ны өдөр байгуулсан “Автомашины тэнхлэгийн ачаалал авто замд нөлөөлөх нөлөөллийг тооцох судалгаа” (ЗТХТ/202005019) сэдэвт зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх төслийн хүрээнд энэхүү эцсийн тайланг боловсруулсан болно. Төслийн хүрээнд авто тээврийн хэрэгслийн тэнхлэгийн ачааллын хяналтыг сайжруулах, боловсронгуй болгох үйл ажиллагааны хөтөлбөр боловсруулах, улсын чанартай авто замд тэнхлэгийн ачаалал хэтэрснээс үүсэх хохирлыг тооцох заавар боловсруулах зэрэг ажлууд хийгдсэн.

Монгол Улсад ухаалаг логистик, тээврийн салбарын өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийх, сүлжээг оновчлох, бодлогын зөвлөмж, цаашид хэрэгжүүлэх стратегийг тодорхойлох

Монгол улсад замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа цахилгаан тээврийн хэрэгслийн 100км зарцуулж буй цахилгаан зарцуулалт /4 улирлын байдлаар/, цэнэглэх байгууламжийн хүртээмж, цэнэглэх станцын хүчин чадлын өнөөгийн байдлыг тодорхойлоход судалгааны зорилго оршино.

“Амгалан Дулааны станц” ТӨХК-ийн хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй “Амгалан Дулааны станцыг 1*116 МВт хүчин чадал бүхий зуухаар өргөтгөх” төслийн байгаль орчны нөлөөллийн нарийвчилсан үнэлгээ

Дархан хотын шугам сүлжээний дулааны бодит алдагдлыг тодорхойлох, үнэлгээ өгөх туршилт судалгааны ажлыг 2019 онд ШУТИС-ийн ЭХС-ийн Дулааны инженерийн салбарын багш нар “Дархан дулааны сүлжээ” ТӨХК-ны инженерүүдийн оролцоотойгоор хамтран гүйцэтгэв. Судалгааны ажлын гол үр дүнг дурьдвал: 1. Шугам сүлжээний тухайн хэсгийн дулааны алдагдлыг тодорхойлох аргуудыг судалж ажиллаж байгаа бодит сүлжээнд тохирсон аргачлалуудыг боловсруулсан. Дархан хотын дулааны сүлжээний дулааны алдагдлын туршилт, судалгаа 5 | 124 2. Тухайн хэсгийн сүлжээний температурын уналтыг тодорхойлох туршилт хийсэн. 3. Шугам сүлжээний хэсэг бүрийн дулаалгын бүтэц, хийцийн геометр хэмжээсийг хэмжиж тэдгээрийн дулааны эсэргүүцлийг тогтоов. Энэхүү хэмжигдэхүүн нь тухайн хэсгийн хувьд харьцангуй тогтмол учраас түүнийг ашиглан дулааны хувийн алдагдлыг янз бүрийн нөхцөлд тооцооны аргаар тодорхойлох боломтой юм. 4. Дархан хотын хувьд шугамын дулааны хувийн алдагдлыг хоолойн диаметр бүрд гадна агаарын температураас хамааруулан тогтоож норм, стандартын утгатай харьцуулан дүгнэлт гаргасан. Мөн дулааны хувийн алдагдлыг сар бүрийн хувьд хоолойн диаметр тус бүрээр тодорхойлов.

Дотоод хэрэгцээний эрчим хүчний хэрэглээнд хийсэн аудитын ажлын баталгаажуулсан тайлан

“ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ҮР АШИГ I” ХӨТӨЛБӨР- ийн хүрээнд 35МВт-ын турбогенератор суурилуулсан “Техникийн ББ” -ыг Украйн улсын OOO “Укрэнергопром-3” 2012 онд боловсруулж байсан бөгөөд China Energy Engineering Group, Tianjin Electric Power Construction Co.ltd /TEPC/ болон ВЗАО "АСЭН", OOO “Автонит” хамтран барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгэж 2020 онд ашиглалтад оруулсан. Эрчим хүчний салбарын Техник эдийн засгийн үндэслэл: Ажлын төсөлд турбогенератор №5-ын суурилуулалт, ДЦС-ын төв корпусын өргөтгөлийн ажил (деаэраторын хэсэг болон турбины зал) -ын хамт 23-аас 29 р тэнхлэгээр; турбоагрегат №5-ын өгөтгөл, тулгуур дээр угсарсан эргэлтийн усны шугам, насосны станцын барилга, 20 МВА-ын чадалтай одоо байгаа трансформаторуудын нэгийг 40 МВА трансформатороор сольж шинэчлэх, ЕХБ–6 кВ-ын өргөтгөл, хөргөх цамхаг №2-ын шинэчлэлт багтана